Özellikle 30 sene öncesine kadar ülkemizde Ramazan ayından sonra kutladığımız bu bayram, her yerde “Şeker Bayramı” olarak anılıyordu.
Kurban Bayramı’nın isminin kurban geleneğinden geldiğini biliyoruz, peki bu bayramın şekerle bağlantısı ne?
Eskiden insanlar ne kurban ne de ramazan diye ayırt ediyorlardı. Her bayram için Arapça “ıyd” yani “bayram” ifadesi kullanılıyordu.
Her yıl, İslâm aleminin oruç tuttuktan sonra kutladıkları bayram Ramazan Bayramı’dır. Ramazan ayından sonra kutlanması sebebiyle bu ismi alsa da daha eskiye, Osmanlı zamanına gittiğimizde sebebi biraz değişiklik gösterecek.
O dönemlerde “fıtır sadakası” anlamına gelen “ıyd-ı fıtr” ifadesi kullanılıyordu bu bayram için. Bunun anlamı da bayram sonuna kalmaksızın durumu olmayan kimselere yardımda bulunmaktır. Yani bu ifade, bizim bugün bildiğimiz fitre anlamına geliyor.
Bazı araştırmacılar, okunma hatasından kaynaklı olarak adının “şeker” olarak kaldığını söylüyor.
Eski zamanlarda, günümüzde olduğu gibi Ramazan sona erdiğinde oruç tutanlar, görevlerini yerine getirmenin verdiği memnuniyetle şükrederlerdi. Bir düşünceye göre ifade edilen bu “şükür” kelimesi, zamanla bayrama da ismini verdi ve Ramazan Bayramı uzun süre “Şükür Bayramı” olarak anıldı.
Ancak daha sonra “şükür” kelimesinin “şeker”e dönüştüğü ve “Şükür Bayramı”nın da zamanla “Şeker Bayramı” hâline geldiği söyleniyor.
Bu doğru olsa da bazı araştırmacılar da adının tüketilen şekerden geldiğini söylüyorlar.
Bu teorinin kökeni ise Osmanlı’ya dayandırılıyor. Saray, Ramazan’ın on beşinci gününden sonra askerlere tepsi tepsi baklava gönderir, oruç sonrasında insanlar tatlı yer, Ramazan ayı tamamlandıktan sonra yapılan kutlamalarda insanlara şeker ikram edilir, çocuklar bayram harçlığını aldıktan sonra şekercilere koşardı.
Bu gibi geleneklerin de bayramın şekerle bağdaştırılmasına yol açmış olacağı düşünülüyor. Özetle bu konuda kesin bir bilgi olmamakla birlikte iki önemli ve mantıklı teori bulunuyor.
Hangisi kesinlikle doğru bilemiyoruz ancak hepsinin de kendi içinde tutarlılıkları olduğunu söylemek gerek. Herkese şimdiden adı gibi şeker tadında bayramlar diliyoruz!
Bayramlar ile ilgili diğer içeriklerimiz:
